Diesel Petrol Ban
Diesel Petrol Ban : वायुप्रदूषणावर नियंत्रण मिळवण्यासाठी केंद्र सरकारने एक मोठा पाऊल उचलले आहे. 1 जुलै 2025 पासून दिल्लीत आणि नंतर हळूहळू संपूर्ण NCR भागात जुन्या वाहनांना पेट्रोल किंवा डिझेल देण्यावर बंदी घालण्यात येणार आहे. हा नियम Commission for Air Quality Management (CAQM) ने जाहीर केला असून, त्याची अंमलबजावणी टप्प्याटप्प्याने केली जाईल.
कोणत्या गाड्यांवर होणार परिणाम?
End of Life (EoL) वाहनं ही अशी वाहने असतील ज्यांचा वापरकाल खालीलप्रमाणे पूर्ण झाला आहे:
- डिझेल वाहनं: 10 वर्षांपेक्षा जुनी
- पेट्रोल वाहनं: 15 वर्षांपेक्षा जुनी
या कालावधीपलीकडे गेलेल्या वाहनांना पेट्रोल पंपावर इंधन मिळणार नाही. अशा वाहनांची ओळख Automatic Number Plate Recognition (ANPR) कॅमेऱ्यांच्या मदतीने केली जाईल.
नवीन नियम कधी आणि कुठे लागू होतील?
- 1 जुलै 2025 – दिल्ली
- 1 नोव्हेंबर 2025 – गुरुग्राम, फरीदाबाद, गाझियाबाद, गौतम बुद्ध नगर, सोनीपत
- 1 एप्रिल 2026 – उर्वरित NCR परिसर
नियमांची अंमलबजावणी कशी होईल?
- दिल्लीत सुमारे 500 पेट्रोल पंपांवर ANPR कॅमेरे बसवण्यात आले आहेत.
- या कॅमेऱ्यांद्वारे वाहनांची नंबर प्लेट स्कॅन केली जाते आणि ती ‘VAHAN’ डेटाबेसशी जुळवली जाते.
- आतापर्यंत 3.6 कोटींपेक्षा अधिक वाहनांची माहिती तपासण्यात आली असून, त्यात सुमारे 4.9 लाख वाहने EoL म्हणून नोंदली गेली आहेत.
नियंत्रणासाठी विशेष उपाययोजना
- 100 विशेष मॉनिटरिंग टीम्स नियुक्त
- ANPR कॅमेऱ्यांवर सतत नजर
- नियम तोडणाऱ्या वाहनांची नोंद
- नियमांचे उल्लंघन करणाऱ्या पेट्रोल पंपांवर कारवाई
नियम मोडल्यास काय होऊ शकते?
- नियम तोडल्यास वाहनाची माहिती संबंधित अधिकाऱ्यांकडे पाठवली जाईल
- वाहन जप्त केले जाऊ शकते
- वाहन स्क्रॅपिंग प्रक्रियेत टाकले जाऊ शकते
हा निर्णय का आवश्यक होता? Diesel Petrol Ban
दिल्ली आणि NCR मधील वायुप्रदूषणाचे प्रमाण चिंताजनक पातळीवर पोहोचले आहे. यामध्ये जुनी वाहने मोठा वाटा उचलतात. त्यामुळे अशा वाहनांना हळूहळू रस्त्यावरून हटवण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. ही प्रक्रिया आता अधिक डिजिटल आणि पारदर्शक बनवली गेली आहे.
टीप: वरील नियम केंद्र सरकारच्या अधिकृत सूचनांवर आधारित आहेत. वाहनधारकांनी वेळोवेळी अधिकृत वेबसाइटवरून अद्ययावत माहिती तपासणे गरजेचे आहे.
