Crop Insurance Scheme Update
Crop Insurance Scheme Update : शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वाची आणि आनंदाची बातमी पुढे आली आहे. केंद्र सरकारच्या पंतप्रधान खरीप पीकविमा योजनेअंतर्गत राज्य सरकारकडून उर्वरित विमा हप्ता लवकरच वितरित होणार असून, त्यानंतर शेतकऱ्यांना उर्वरित नुकसानभरपाई देण्यात येणार आहे. यामुळे अनेक शेतकऱ्यांना आर्थिक आधार मिळणार असून, खरीप हंगामातील नुकसान भरून निघण्याची शक्यता आहे.
केंद्र सरकारकडून 2024 च्या खरीप हंगामासाठी मोठा निधी
पंतप्रधान खरीप पीकविमा योजना 2024 अंतर्गत एकूण ₹7,600 कोटींचा विमा हप्ता विविध विमा कंपन्यांना देण्यात येणार आहे. यापैकी राज्य सरकारने आतापर्यंत ₹6,584 कोटींचा हप्ता आधीच अदा केला आहे. उर्वरित ₹1,000 कोटींचा अंतिम हप्ता सध्या वित्त विभागाकडे मंजुरीसाठी ठेवण्यात आला आहे आणि तो 2 ते 3 दिवसांत मंजूर होण्याची शक्यता आहे.
बनावट अर्ज रोखून ₹400 कोटींची बचत
सुरुवातीला या योजनेच्या विमा हप्त्याचा एकूण आकडा ₹8,063.56 कोटी होता. मात्र, शासनाने बनावट अर्ज रद्द करून जवळपास ₹400 कोटींची बचत केली आहे. त्यामुळे सध्याचा अंतिम हप्ता ₹7,600 कोटी इतक्यावर आला आहे. ही काटकसर राज्य सरकारसाठी आर्थिकदृष्ट्या लाभदायक ठरली आहे.
राज्य सरकारला मिळणार ₹2,300 कोटींचा परतावा
विमा कंपन्यांशी झालेल्या करारानुसार, नुकसान भरपाई वितरित केल्यानंतर उर्वरित रकमेपैकी केवळ 20% रक्कम नफ्यासाठी कंपन्यांकडे ठेवली जाते आणि उर्वरित रक्कम राज्य सरकारकडे परत केली जाते.
- यंदाच्या हंगामात शेतकऱ्यांना एकूण ₹3,802.42 कोटींची भरपाई द्यावी लागणार आहे.
- परिणामी अंदाजे ₹3,800 कोटी शिल्लक राहतील.
- त्यातील 20% म्हणजे सुमारे ₹760 कोटी विमा कंपन्यांना नफा स्वरूपात मिळणार आहे.
- उर्वरित सुमारे ₹2,300 कोटी राज्य सरकारला परत मिळणार आहेत.
ही परत आलेली रक्कम राज्याच्या आर्थिक नियोजनासाठी उपयुक्त ठरणार आहे.
नुकसानभरपाई कधी आणि कशी मिळणार?
कृषी विभागाच्या माहितीनुसार, अंतिम ₹1,000 कोटींचा हप्ता वितरित झाल्यानंतर शिल्लक नुकसानभरपाई लगेचच शेतकऱ्यांच्या खात्यात जमा केली जाणार आहे. पुढील तीन दिवसांत वित्त विभागाकडून मंजुरी अपेक्षित असून, त्यानंतर ही प्रक्रिया सुरू होईल.
याआधी वितरित झालेली नुकसानभरपाई:
- स्थानिक नैसर्गिक आपत्ती: ₹2,569.07 कोटी
- मध्य हंगामातील प्रतिकूल परिस्थिती: ₹707.60 कोटी
- काढणीपश्चात नुकसान: ₹0.79 कोटी
- पीक कापणी प्रयोगांतील नुकसान: ₹6.45 कोटी
- एकूण वितरित भरपाई: ₹3,283.91 कोटी
- प्रलंबित भरपाई: ₹518.51 कोटी
ही शिल्लक रक्कम अंतिम हप्त्यानंतर वितरित केली जाईल.
विमा कंपन्यांच्या नफ्यावर प्रश्नचिन्ह?
विमा योजनेनुसार कंपन्यांना 20% पर्यंत नफा घेण्याची मुभा आहे. मात्र, शेतकऱ्यांच्या अडचणी आणि नुकसानाच्या तुलनेत हा नफा जास्त का, असा प्रश्न उपस्थित होतो. ₹3,802 कोटींची भरपाई दिल्यानंतरही कंपन्यांना ₹760 कोटी नफा मिळतो, ही बाब पुन्हा एकदा या योजनेच्या कार्यपद्धतीवर लक्ष केंद्रित करते. शासनाकडून भविष्यात या योजनेचे मूल्यांकन करून गरज असल्यास सुधारणा होण्याची शक्यता नाकारता येत नाही.
पुढील तीन दिवस ठरणार निर्णायक
अंतिम हप्ता वितरित झाल्यावर नुकसानभरपाई वाटप सुरू होईल, असे कृषी विभागाचे संचालक विनयकुमार आवटे यांनी स्पष्ट केले आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी पुढील काही दिवसांमध्ये त्यांच्या खात्यांमध्ये नुकसानभरपाई जमा होण्याची शक्यता लक्षात घ्यावी.
महत्वाची सूचना:
योजना, भरपाईची रक्कम आणि इतर आर्थिक तपशील कालानुसार बदलू शकतात. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी अधिकृत कृषी विभाग, विमा कंपनी किंवा स्थानिक प्रशासनाकडून नियमितपणे अद्ययावत माहिती घेणे आवश्यक आहे.
